.jpg?1473212123348)
Олон жилийн турш хүн амьтныг ундаалж амьдралын эх булаг болж ирсэн Орхон мөрөн өнөөдөр ширгэх үү, алтаа олборлох уу гэдэг асуудал дээр тулж ирээд байна. Монголын хамгийн урт гол гэдгээрээ алдартай тус гол алт олборлогчдын балгаар ширгэж, бохирдож, байгаль ээж уйлж байна. 1200 км-ийн урттай найман аймгийн ийн 40 сумын 134 багаар дамжиж урсдаг тус голын эрэг дагуу эрт дээр үеэс хаад, ноёд нутаглаж ирсэн түүхтэй. Гэтэл өнөөдөр тус гол бохирдож, хүн мал битгий хэл хорхой шавьж хүртэл амьдрахад хүндрэлтэй болжээ. Анх 2000 оноос “Алтан Дорнод Монгол” ХХК, “Монгол Газар” ХХК-иуд алт олборлож эхэлсэн байдаг.“Алтан Дорнод Монгол” компанийн хувьд татварын асуудлаас болж 2008 оноос тус газарт үйл ажиллагаа явуулахаа больсон аж.
Харин өнөөдрийг хүртэл “Монгол газар”, “Батбродерс”, “Алтайголд”, “БМНС”, “Голден хаммер”, “Алтандорнод Монгол” гэх компанийн лицензийн эрх дээр 16 компани энд үйл ажиллагаа явуулж байсан аж. Эдгээр компанийн 14 нь хууль бусаар алт олборлож байсан төдийгүй, “Монгол газар” компани хууль ёсны нэг ч бичиг баримт бүрдүүлэлгүйгээр үйл ажиллагаа явуулж ирсэн бөгөөд энэ дээр хяналт тавьсан нэг ч эрхэм байсангүй. “Монгол Газар” компани сая үйл ажиллагаа зогсоохоосоо өмнө 14 компанитай гэрээ байгуулан ажиллаж байсан бөгөөд, тэдний хамгийн их олборлолт хийсэн Шийртийн салааны газар нутаг тэр чигтээ эвдэгдэж, нүд халтирам зураг угтаж байна. Орхон гол бохирдон уйлж байхад түүнийг үл хайхран өнөөдрийг хүртэл үйл ТЭЗҮ-гүй үйл ажиллагаа явуулсаар иржээ.
“Монгол газар” компанийн буруутай үйл ажиллагаанаас болж Орхон гол бохирдоод байгааг та мэдэж байгаа юу? хэмээн “Монгол Газар” компанийн захирал Ц.Мянганбаяраас асуухад “Орхон голын бохирдолд тодорхой хэмжээгээр буруутайгаа мэдэж байна. Дээр нь байгалийн давагдашгүй хүчин зүйл болох бороо хур ихтэй жил болж байна. Үүнээс үүдэн ажилчдын барьсан далан шуудуу сэтрэх, бохир халих асуудал гарч байгааг ойлгоорой” хэмээн хээв нэг хэлж зогсоно. Үнэн хэрэгтээ “Монгол газар” компани ашиглалтын лиценз эзэмшдэг ч энд үйл ажиллагаагаа үргэлжлүүлэх эрхээ авахын тулд ТЭЗҮ болон уулын ажлын төлөвлөгөө, байгаль орчны үнэлгээ гэх мэт заавал хийлгэх ёстой зүйлсээ хийлгээгүй нэг үгээр хэлэхэд хууль бус олборлолт хийж байгаагаа хүлээн зөвшөөрөхийг хүссэнгүй. Уг нь үйл ажиллагаа явуулах зөвшөөрөлгүй байгаа ч тэд орон нутгийн удирдлагуудтай тохиролцож, орон нутгийн төсөвт 180 гаруй сая төгрөг байршуулаад үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа аж. Хуулиараа бол орон нутгийн төсөвт мөнгө байршуулдаггүй бөгөөд холбогдох бичиг баримтаа бүрдүүлээд зөвшөөрөлөөө авах ёстой. Орхон голыг бохирдуулж байгаа тухай асуудал өнөөдөр л яригдаад байгаа хэрэг биш. Олон жил яригдсан ч өнөөдөр л нэг тус компанийн үйл ажиллагааг түр зогсоогоод байна. "Алтны магнат" хэмээн нэр хоч зүүтэлээ энэ салбарт ажиллаж хөрөнгөжсөн Ц.Мянганбаяр голоо ширгээх үү, алтаа олборлох уу гэдэг сонголтоо өөрөө хийх биз ээ.
