МОНГОЛ УХААН: Хүүхэд домнох ёс нь

Нялх хүүхдийг эрүүл энх бойжихыг бэлгэдсэн зан үйл юм. Нялх хүүхэд сүлдээ гээж мэднэ хэмээн хүүхдээ цочooхгүйг хичээн сэрэмжилдэг. Ямар нэг шалтгаанаас гэнэт айн цочвол дэргэд нь байгаа том хүн тэврэн авч “Миний хүү бүү ай, хурай хурай” гэж хурайлдаг. Эсвэл эх нь “Бүү ай миний хүү хурай хурай” гэж гурвантаа хурайлдаг. Бас ус эргүүлж хурайлан дуудах нь ч бий. Гэхдээ цавгүй аяганд цэвэр ус хийж дээгүүр нь цагаан бүс буюу цаасаар бүтээн,нарны гэрэлд тавьж “Миний хүү хариад ир хурай хурай” гэж хурайлдаг. Нялх хүүхэд гэртээ ганцаараа үлдвэл өлгийнийх нь дэргэд гуйлан шанага хөмрөн тавьдаг. Ингэвэл ад чөтгөр ирсэн ч хүүхдийн хамар нүдийг нь эрж олохгүй гэдэг. Заримдаа хүүхдийн дэргэд алх сүх гэх мэтийн зүйлсийг тавьж хамгаалдаг.
Харин хээр гадаа унтаж байгаад цочсон хүүхдийг заавал нэрээр нь дуудаж хурайлдаг. Хүүхдийн сүүн шүд унахад өөхөнд ороон нохойд өгч “ Муу шүд авч сайн шүд өг” гэж хэлдэг заншил байдаг. Нохой хамгийн бат бэх сайн шүдтэй амьтан гэж үздэгтэй холбоотой биз ээ.
Ширгэлэх 
Хүүхэд халуурч ханиад томуу тусах үед “Долоон бурханд ус адислуулж өгөх” гэж үдэш орой гэр дээрээ саванд ус хийж тавиад дараа нь хүүхдэд уулгадаг. Мөн “давс үсэргэх” “ус эргүүлэх” зэрэг ширгэлэх заншил байв. Хүүхэд өвдөх, ямар нэгэн юмнаас айж цочих, уйлагнахад, хүүхэддээ малгайг нь буруу харуулж өмсгөөд гал, цог дээр давс шатааж, үсэрч дуугарахад нь хүүхдээ тулган дээгүүрээ гурав эргүүлж, Сосорбарам бурханы тарни болон “Ган ширгэ суха, гангаа ширгэ суха, ширгэ ширгэ” гэж хэлээд, цээж рүү нь үлээдэг ёс байдаг.